İnme Nedir? İnme Belirtileri Nelerdir? İnme Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hayatımızda bir çok engel ( hareket etmede, konuşmada, düşünmede, hissetmede..) yaşamamıza  neden olan inme  her yıl 15 milyon kişinin hem kendisinde hem ailesinde maddi ve psikolojik zararlara neden oluyor . Görülme sıklığı en çok kaynak bakımından fakir olan ülkeleri etkilemektedir. bu ülkelerde neredeyse üç kişiden biri bu durum ile yüzleşmektedir. Bununla birlikte günümüz covid-19    (Pandemi ) önlemleri gereği evde kalma sürecinde fazla hareketsiz kalma, inaktivite , egzersiz yapamama  nedeniyle zengin ülkelerde de genç nüfusta bile inme riski artmaktadır

İnme nedir?

Beyni besleyen kanın, beyin de bir yerde kesilmesi ya da azalması, beynin kanlanamayan o bölgesinin oksijensiz kalması ve beslenememesi durumunda felç dediğimiz durum olur. Beyin hücreleri beslenemediği için bir kaç dakika içinde ölür.

İnme belirtileri nelerdir?

İnme/felç durumunda görülen belirtilerin şiddeti, kalıcı veya geçici olması beynin etkilenen kısmının ne kadar uzun süre oksijensiz kaldığı ve kanlanamayan bölgenin yerine göre değişmektedir. felç olduğunda  şu şekilde semptomlar görülür ;

•  paralizi ya da kaslarını kullanamama
• konuşmada ya da yutmada zorluk
• hafıza kaybı ya da düşünmede zorluk
• duygusal problemler
• duyu kaybı
• ağrı
•  davranış değişikliği ve kendine bakımda zorluk

İnme Neden Olur Ve Nedenleri Nelerdir?

Bütün organlar gibi beyinde düzenli çalışmak için kan yolu ile besin ve oksijene ihtiyaç duyar.  Eğer her hangi bir nedenden dolayı beynin bir kısmına kan akımı kesilirse inme/felç dediğimiz olay başlar, beyin hücreleri ölür buda beyinde hasara, vücutta engellilik ya da ölüme sebebiyet verir

felce neden olan durumların en çok görülen iki nedeni ;

• Birincisi iskemik  (damar yolu tıkanması
• İkincisi hemoraj (beyni besleyen damarın inceldiği yerde patlaması ‘anevrizma’)

Bir diğeri de kısmi geçici inme/felç denilen beyne kan akımın geçici bir süreliğine kesildiği ve genelde semptomları bir kaç dakika ya da 24 saat  sonra geçen TIA(kısmi geçici iskemik atak) olur.

Kimler İnme  Riski Altındadır?

• hipertansiyon
• kolesterolün yüksek olması
• Kalp atmalarının düzensiz olması
• Diyabet
• Fiziksel inaktivite
• Sigara
• Geçmişte TIA olması
• Aşırı alkol kullanımı
• Uyuşturucu madde kullanımı
• Kalp – damar problemleri
• Genetik olarak ailede inme vakasının olması
• Daha önce inme geçirmiş olmak
• İleri yaş gibi durumlarda kişinin inme/felç geçirme riski taşımaktadır denilebilir

İnme Olduğu Nasıl Anlaşılır ve Önceden Fark Edilir Mi?

Bir kişide yavaş yavaş aşağıdaki semptomlar görülürse acilen 112’ye telefon edilmeli

•  yüzünün bir tarafının sarkması ve o taraf göz kapağının ve ağzın aşağı sarkması gülememe
• bir tarafta kol ve omuzun aşağı doğru sarkması
• konuşmada peltekleşmesi, ne konuştuğunun anlaşılmaması

İnme tedavi edilir mi?

Evet !!  Tedavi edilir ve kişi eğer iyi bir fizik tedavi ve bakım alırsa kendine yetecek şekilde daha bağımsız bir seviyeye gelebilir.

İnme Acil Tedavisi Nasıl Yapılır?

Felç geçirilmesi halinde tedavi olarak yeniden felç geçirmenin önüne geçmek için acil olarak ilaç veya cerrahi müdahaleler yapılır

Bu acil müdahaleler arasında ;

• Trombolitik ve fibrinolitik ilaçlar (tıkanan damarı açmak için)
• Hemoraj durumunda beyin içi şişlik azaltmak için ilaç ve terapiler
• Nöroprotektif ilaçlar (beyin hasarını azaltmak için)
• Kraniotomi (tıkanıklığı açmak, kafa içi basıncı azaltmak ve hasarlı bölgeyi tedavi etmek)
• Hayati destek önlemleri ( solunum desteği, beslenme, kan basıncı kontrolü, intravenöz sıvı desteği…)

İnme / felç tedavi yöntemleri nelerdir?

felç tedavisi için dünyada bir çok yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları

Cerrahi yöntemler;

• Karotid arteroktomi (karotid arteri içinden plak ve trombusu alma)
• anevrizma tedavisi için ameliyatlar
• karotid stend operasyonu

Diğer yöntemler ;

•  Fizik tedavi ve rehabilitasyon ile Nörolojik rehabilitasyon
• Ergoterapi
• Hayat tarzı değişiklikleri
• Robotik tedavi
• Kan sulandırıcı ilaçlar
• Kolesterol düşürücü ilaçlar
•   PNF
• Brunstrom
• Bobath

İnme durumunda ilk yardım FAST nedir?

Bir kişinin felç geçirdiğinin belirtileri FAST kelimesinin harfleri kullanılarak bir kodlama yapılmıştır

Bu harflerden

• F- face (yüzdeki değişiklikleri)
• A- arm (koldaki değişiklik)
• S- speech (konuşmada değişiklik)
• T-timing (zaman kaybetmeden sağlık kuruluşunu arama)
• Felç/inme belirtilerinden her hangi birinin görünmesi halinde ilk yardım olarak yapılacak

İnme Sonrası yoğun bakım süreci nasıl olur?

 Felç geçiren kişilerde Nörolojik hasar ile birlikte kardiyak ve solunum problemleri de seyreder bundan dolayı felç geçiren kişilerin çoğunluğu stroke sonrası vital değerlerinin normale gelmesi için yoğun bakım servislerine yatırılır.   Yoğun bakımda kalma süresi beynin etkilenen yerine ve etkilenen bölgenin büyüklüğüne göre değişir
değerler normale dönünce hasta servise sevk edilir ve diğer tedavi yöntemlerine (fizik tedavi gibi) başlanır

İnme tekrar eder mi? Bir Kişide İnme Kaç Defa Olabilir? İkinci Tekrarlayan İnme Nasıl Önlenir?

Evet tekrardan geçirilebilir !!

Felç tekrar etme sebebi aynen ilk kez geçirme sebepleri ile aynıdır. Amerika da yılda 800.000 kişi felç geçiyor ve bunların %24’ü yeniden ikinci bir stroke geçirmektedir. İkinci felç en sık birinci stroke’den sonraki ilk iki gün görülebilir ancak bundan sonraki ilk üç ay ya da bir yıla kadar ikinci bir felç riski bulunmaktadır bundan dolayı düzenli doktor müşahedesi felç tekrarını kontrol altına almak için önemlidir.

İnme Geçirmekten Nasıl Korunurum Ve Nasıl Önlenir?

Felç önlemenin en doğru yolu ; riskin olup olmadığının farkına varılması ile hayat tarzında değişiklikler yapmakla başlanır.

Örneğin;

• Aerobik kapasite artırılarak (yürüme, bisiklet)
• Akdeniz yemekleri ağırlıkla beslenme (az yağlı, lifli besinler, omega-3..)
• Tuz akımı azaltmak
• Düzenli kilo kontrolü
• Sigara bırakma
• Mümkün olduğu kadar stresten kaçınma ve bol miktarda beyni rahatlatacak aktiviteler yapılmalıdır

İnme Sonrası Fizik Tedavi Nasıl Yapılır, İnme Egzersizleri Nelerdir Ve İnmede Akut Tedavi Önemi Nedir?

Felç geçiren kişilerde fizik tedavi ve egzersizler hasta yoğun bakım sürecinde pozisyonlama ile başlar ve egzersizler hastanın günlük rutini haline gelecek Şekilde yaşam boyu devam edilmelidir. Egzersizler ne kadar erken başlanırsa beynin reorganizasyonu yani yeniden hareket ve fonksiyonları kazanması o kadar hızlı olacaktır. Stroke tedavisi süresi hastanın kısa vadeli ve uzun vadeli hedeflerine göre değişmektedir bununla birlikte ilk 6 ay klinik tablonun yerleşmeye başladığı akut dönemdir. bu dönem içinde ne kadar çok fonksiyon ve hareket kazandırılırsa hastanın prognozu o kadar iyi olur

Felçli hastada egzersizler hastanın evinde ya da hastane ortamında fizyoterapist hastayı detaylı bir şekilde değerlendirdikten sonra genel olarak şu egzersizler hastaya özel olarak uyarlanır ;

• bobath tekniği
• brunstrom
• denge
• yürüme
• koordinasyon
• ince motor
• Merdiven çıkma egzersizleri
• want egzersizleri
• elektro terapi
• robotik tedavi
• germe egzersizleri
• sanal gerçeklik

İnme Ne Kadar Sürede İyileşir, İnme Düzelir Mi? Felç Geçiren Hasta İyileşir Mi?

Felç sonrası hastanın iyileşme süresi beynin hasarlı bölgesinin yerine, büyüklüğüne ve ne kadar uzun süre besinsiz ve oksijensiz kaldığına bağlıdır. Düzenli ve etkili bir tedavi ile ilk 6 ay içinde hasta yürüyebilir, merdiven inip çıkabilir, bağımsız oturup kalkabilir, ve kişisel bakımını yapabilir, kendi kendine yetecek seviyede iyi bir iyileşme sağlayabilir.

İnme Hastalarında Evde Fizik Tedavi Yapılır Mı?

Hastanede vital değerleri normale dönen hastalar taburculuk sonrası ev ortamında isterlerse rahatlıkla evde fizik tedavi ve evde bakım tedavisi alabilirler. Ev ortamında hasta daha rahat olduğu ve maliyeti daha düşük aynı zamanda transfer problemi olmaması gibi avantajları nedeniyle alınan evde fizik tedavi uygulamaları hastaneye göre daha etkili olabilir

İnme Sonrası Konuşma Bozukluğu Kalıcı Mıdır, Konuşma Bozukluğu Ne Zaman Düzelir, İnme/felç Sonrası Konuşma Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?

   Felç sonrası konuşma /afazi problemi hastaların çoğunda karşılaşılan hayat kalitesini etkileyen bir durumdur. Felç sonrası hastaların konuşması bir kaç saat veya günde düzelirken, bir çoğu da deneyimli dil ve konuşma terapistlerine ihtiyaç duyar. Felç sonrası konuşma bozukluğu tedavisi uzun sürebilir bu süreçte sabırlı, tedaviye ısrarla devam edilmeli, unutulmamalı ki düzgün bir tedavi programı ile çalışan bir çok hasta konuşmasını nerdeyse normale yakın kazanır

Bu süreçte diğer hayati fonksiyonlar gibi konuşmada da iyileşme genelde ilk 6 ay içinde daha hızlıdır çünkü bu süreçte beynin tamiri ve iyileşmesi sonraki aylara göre daha etkili ve yapılan tedavilere daha hızlı cevap verir.

İnme sonrası hasta neden konuşamaz?

Felç sonrası hastaların eğer dil ve konuşmadan sorumlu beyin bölgesi etkilenmişse felçli hastalar konuşma yetilerinde kayıplar yaşayabilir. Bununla birlikte felç/ inme sonrası bazıları bir kaç saat ya da günde iyileşirken bazıları iyi bir dil konuşma terapisti ile bir kaç ay içinde yeniden konuşabilir

İnme sonrası yürüme nedir? İnme sonrası yürüme düzelir mi? Felç geçiren hasta ne zaman yürür?

İnme /felç geçiren kişilerde kas zayıflığı, Spastisite, prepriosepsiptif duyu kaybı, his kaybı, kas sinerjileri, ihmal, eklem hareket kısıtlılığı gibi nedenlerden alt ekstremitede normal hareket paternleri ve düzgün yürüme bozulur. İnme/felç geçiren  ilk 6 aylık kısa bir zaman diliminde bile alınan iyi bir fizyoterapi egzersizleri ile yürür ve nerdeyse normale yakın şekilde kaliteli bir yürüme paternine getirilebilir, hasta tamamen bağımsız şekilde kendine bakımını yapar.

İnme sonrası felçli kol nasıl çalıştırılır ve nasıl iyileşir?

  Felç tedavisinde kol egzersizleri bütün rehabilitasyon ve tedavi sürecinde en dikkat edilmesi gereken bölgedir çünkü felçli kolda  iyileşme 3-6 aydan daha uzun sürebilir . İnmeli kol için fizik tedavi egzersizleri verilirken önce kol hareketleri nelerdir, neler yapabiliyor ve yapılamıyor diye fiziksel değerlendirme sonrası felçli kola egzersiz programı hastaya özel bir şekilde verilir ve felçli kol zamanla açılır. Hareketsizlikten dolayı oluşan felçli koldaki ağrı ve şişlik de iner. Felçli kol ağrısının en büyük sebeplerinden biride hareketsizlik bununla birlikte hastanın kötü pozisyonlanması da ağrıya neden olur. felçli kol ağrısı manuel terapi ve doğru pozisyonlanma ile geçer

İnme ile Beynin Sol Taraf Felç Olursa Ne Olur, Sol Taraf Felç İyileşir Mi?

Beynin Sol taraf felç olması durumunda iyileşme süreci sağ tarafa göre biraz daha zor olsa da alınan tedavi ve bakımın kalitesine göre hasta daha hızlı bir şekilde  toparlayıp iyileşebilir

Beynin sol tarafı yani vücudun sağ tarafı felç olan insanlarda genellikle mantık, analiz, sınıflama, matematik, dil, eleştirel düşünme, muhakeme, konuşma, ince el becerileri gibi fonksiyonları yerine getirmede zorluk yaşanmakla birlikte felçli kişide depresyonda görülebilir.

inme ile Beynin Sağ Taraf Felcinde Ne Olur?

Beynin sağ tarafı yani vücudun sol tarafı felçli olan kişilerde duygusal bozukluklar, anı ve aşırı duygusallık, duygularını kontrol edememe, konuşmanın ritminin bozulması, kafa karışıklığı anksiyete ile birlikte, sol taraf ihmal de çok fazla karşılaşılan bir durumdur.

İnmede Beynin Sol Tarafı Mı Sağ Taraf Mı Daha Kötü Olur?

Beynin sol tarafı daha çok konuşma ve anlama ile ilgili işlevleri üstlendiği için sol taraf etkileniminin rehabilitasyonu ve tedavisi daha fazla zaman ve çaba gerektirmektedir . ancak beynin hangi tarafında meydana gediğine bakmaksızın erkenden ve titiz bir şekilde rehabilitasyona ihtiyaç duyulur.

İnme Kaç Yaşında Olur,  Öldürür Mü, İnme Geçiren Hasta Ne Kadar Yaşar?

Çoğunlukla 65 yaş üzerinde görülen inme/felç vakaları günümüzde fazlalaşan obezite, hareketsizlik ve sağlıksız beslenme gibi nedenlerden dolayı artık daha erken yaşta da görülebilir. İnme/felç sonrası kişinin ne kadar yaşayacağı felç sonrası alacağı evde bakım, tıbbi tedavi ve fizik tedavinin kalitesi ile doğru orantılı olarak değişmektedir. İnmenin/felcin oluştuğu yere ve büyüklüğüne göre felç sonrası hayat kayıpları maalesef görülebilir. Bundan dolayı en küçük bir inme /felç belirtisi fark edildiğinde yapılan erken müdahale her zaman hayat kurtarır.

İnme sonrası Bey’in Felci Geçici Olur Mu?

Evet geçici olan beyin felci olabilir!!

Felç tiplerinden biri Olan TİA geçirmişseniz bu geçicidir ve genellikle semptomlar 24 saat içinde geçmektedir bu durumda acilen sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.

İnme Hastaları Ne Yemeli?

Felç durumunda beslenme ve diyet önerisinde dikkat edilmesi gereken kolesterolü, kan değerlerini, tansiyon ve kan basıncı seviyelerini kontrol edici besinler tercih etmektir, bunlar;

• sebze ve bakliyat ağırlıklı diyet(antioksidan özellikleri vardır)
• meyvelerdeki lifler (kolesterol için)
• yağsız kırmızı, beyaz et, balık, yumurta
• yağı alınmış süt, yoğurt, peynir
• Ve bol bol su tüketimi gerekiyor çünkü bu süreçte susuzluk hissi kaybolmuş olabilir

İnmenin etkileri beynin hangi bölümünün etkilendiği ve ne kadar hızlı tedavi edildiğine bağlı olarak kısa sürede ya da uzun sürede geçebilir   !!!!!

Tedaviyi en erken bir şekilde almak hayat kurtarır ve iyileşmeyi daha hızlı hale getirir. Eğer inme belirtilerini görürseniz acil bir şekilde sağlık kuruluşuna gitmek için ambulansı arayın !!!!